Koku ve tat alma bozuklu?una dikkat

Koronavirüs salg?n?n?n pek çok ki?iyi etkiledi?i ve can kay?plar?na yol açt??? ?u günlerde hastal??? i?aret eden belirtiler konusunda herkes oldukça dikkatli davran?yor. Koronavirüs enfeksiyonunun görüldü?ü hastalarda; yüksek ate?, kuru öksürük, nefes darl??? gibi ana belirtilere ek olarak tat ve koku alma sorunlar? gözlenebiliyor. Fakat tat ve koku alma bozukluklar? yaln?zca koronavirüs belirtisi olmay?p di?er etkenlerden kaynakl? so?uk alg?nl?klar?nda ve daha pek çok farkl? hastal?k türünde de görülebiliyor. Söz konusu sorunun hangi nedenden kaynakland???n?n tespiti konusunda bireyde görülen di?er semptomlar belirleyici oluyor. Medicana Kad?köy Hastanesi Kulak Burun Bo?az Hastal?klar? Uzman? Prof. Dr. Ünal Bayiz; tat ve koku alma bozukluklar?n?n nedenleri, te?hisi ve tedavisi hakk?nda bilinmesi gereken tüm detaylar? payla?t?.

KOKU VE TAT ALMA BOZUKLUKLARI B?RÇOK HASTALIKTAN KAYNAKLANAB?L?YOR

Koku ve tat alma bozukluklar?n?n koronavirüs semptomlar? aras?ndaki yerini almadan önce toplum taraf?ndan önemsiz bir durum olarak görüldü?ünü hat?rlatan Prof. Dr. Ünal Bayiz, "Oysaki bu tip sorunlar koronavirüs gibi ciddi bir viral enfeksiyonun yan? s?ra akut veya kronik önemli hastal?klar?n habercisi olarak da kar??m?za ç?kabiliyor. Kronik rinit, alerji ve so?uk alg?nl?klar? nedeniyle olu?an tat ve koku alma bozukluklar?n?n haricinde ani olarak geli?en durumlarda bir an önce sa?l?k kurulu?lar?na ba?vurulmas? ve muayeneden geçilmesi gerekiyor. Beslenmeyi olumsuz etkilemesinin yan? s?ra bu tip sorunlar bozulmu? besinlerin tüketimi, gaz kaça?? gibi tehlikelerin alg?lanamamas? gibi olumsuzluklara da yol açabiliyor. Tat ve koku alma bozukluklar?n?n nedenleri aras?nda ya?l?l?k, so?uk alg?nl?klar? ve gribal enfeksiyonlar, alerjiler, burun polipleri, psikiyatrik hastal?klar, a??z kurulu?u ve di? çürükleri, kimyasallara maruz kalma, sigara ve uyu?turucu madde kullan?m?, çe?itli ilaçlar?n kullan?m?, yüz felci, beyin sars?nt?s? ve ba? travmalar?, multipl skleroz, Alzheimer, Parkinson ve demans gibi hastal?klar, ba? taban? tümörleri, vitamin ve mineral eksiklikleri, tükrük bezlerine ili?kin baz? hastal?klar, sinüzit yer al?yor" diye konu?tu.

SORUNUN KORONAV?RÜS KAYNAKLI OLDU?U NASIL ANLA?ILIR?

Koku ve tat alma bozukluklar?nda belirtiler genellikle bu duyular?n çe?itli derecelerde azalmas? veya tamamen kayb? ile tatl?, tuzlu, ac? ve ek?i tatlardan baz?lar?n?n hissedilememesi, tatlar?n normalden farkl? ?ekilde alg?lanmas? ?eklinde olabiliyor. Prof. Dr. Ünal Bayiz, tat ve koku duyular?n?n birbirlerini etkiledi?ini belirterek, "Gribal enfeksiyonlar veya tat-koku kayb?na yol açabilen te?hisi konulmu? hastal?klar?n d???nda hissedilen, özellikle de ani olarak ortaya ç?km?? tat ve koku alma bozukluklar?nda sa?l?k kurulu?lar?na ba?vurulmas? gerekir. Elbette koronavirüs ile enfekte olan her bireyde koku ve tat alma bozukluklar? geli?meyebiliyor. Bu sorunu ya?ayan hastalarda tat ve koku kay?plar? tek ba??na olabilece?i gibi öksürük, nefes darl???, yüksek ate?, bo?az a?r?s? gibi di?er koronavirüs belirtileri ile bir arada da görülebiliyor. Koku ve tat alma bozukluklar?n?n koronavirüs enfeksiyonu ?üphesi olu?turmas?nda en önemli etken, söz konusu semptomun ani bir ?ekilde ortaya ç?kmas? ve ?iddetli olmas? olarak de?erlendiriliyor. Bunun yan? s?ra di?er koronavirüs belirtilerinin tat ve koku kayb?na e?lik etmesi, bireyin herhangi bir koronavirüs hastas? ile temas?n?n olmas? gibi durumlar Covid-19 enfeksiyonu ihtimalini güçlendiren durumlar aras?nda yer al?yor" ifadelerini kulland?.

TAT VE KOKU BOZUKLUKLARINDA TE?H?S VE TEDAV? YÖNTEMLER? NELERD?R?

Tat ve koku alma bozukluklar? ile sa?l?k kurulu?lar?na ba?vuran hastalarda koronavirüs ?üphesinin bulunmas? halinde hastan?n hemen izole edilmesi ve teste tabi tutulmas? gerekti?ini anlatan Prof. Dr. Ünal Bayiz, ?öyle devam etti:

"Bunun d???ndaki koku alma bozukluklar?n?n te?his edilebilmesi için objektif veya subjektif olmak üzere iki ?ekilde gerçekle?tirilen koku testlerine ba?vuruluyor. Bunlardan objektif olarak nitelendirilen test, bir makine kullan?larak bireyin verilen kokular? al?p almad???n?n ö?renilmesine yard?mc? oluyor. Subjektif testlerde ise koku alma yetene?inin yan? s?ra bireyin hissedilen duyulara ili?kin cevap verme yetene?i de detayl? ?ekilde ara?t?r?labiliyor. 8'li test veya 40'l? test ?eklinde yap?lan koku testleri yard?m?yla koku ve tat alma bozukluklar? kolayl?kla te?his edilebiliyor. 8'li test süre aç?s?ndan avantaj sa?lamas? nedeniyle çok daha s?k kullan?l?rken daha uzun bir zaman gerektiren 40'l? test ile çok say?da farkl? kokuya ili?kin duyu ara?t?rmas? yap?labiliyor. Duyularda herhangi bir sorunun te?his edilmesi halinde burun etinden örnek al?narak koku hücrelerinin koku moleküllerine verdi?i tepkilerin ara?t?r?l?yor. Burun içerisinin havaland?r?lmas?, burundaki havalanma bozuklu?una yol açan yap?sal bozukluklar ve di?er durumlar?n tedavi edilmesi de tat ve koku alma bozukluklar?n?n tedavisinde önemli bir yer tutuyor. Bunlar?n sonuç vermemesi halinde koku alma egzersizleri yard?m?yla beyindeki koku so?anc??? ve koku alma merkezinin aktifle?tirilmesi mümkün olabiliyor. Alerji sorunu bulunan hastalarda antihistaminik ilaç tedavileri, burun ak?nt?s?n? ve a??z kurulu?unu azaltmada etkili olan ilaçlar?n kullan?m?, nazal tümörler ile poliplerin ç?kar?lmas?, di? ve di? eti hastal?klar?n?n tedavisi, sigara ve madde kullan?m?n?n engellenmesi gibi uygulamalar da koku ve tat alma bozukluklar?n?n tedavisinde tercih edilebilen yöntemler aras?nda yer al?yor."

Prof.Dr. Ünal Bayiz, koku ve tat kay?plar?n?n Covid-19 ve baz? di?er ciddi hastal?klar? i?aret edebildi?inin alt?n? çizdi. Bu sorunlar? ya?ayan bireylerin maske ve mesafe gibi koruyucu önlemlere dikkat ederek sa?l?k kurulu?lar?na ba?vurmas?n?n önemine vurgu yapt?.