|
Tweet |
Koronavirüs salg?n?n ortaya ç?kmas?n?n ard?ndan maske kullan?m? hayat?n bir parças? oldu. H?zl? bula?an ve insan sa?l??? için büyük tehdit olu?turan koronavirüsten korunma yollar?ndan biri olarak kullan?lan cerrahi maskeler, t?bbi at?k olarak kabul ediliyor. Çevre ve ?ehircilik Bakanl???'n?n yay?nlad??? genelge kapsam?nda kullan?lan maskelerin çift naylon po?ette 72 saat bekletildikten sonra evsel at?k olarak yönetilmek üzere belediyelere teslim edilmesi gerekiyor. Uzmanlar, günlük ya?am?n parças? haline dönü?en maskelerin geli?igüzel çevreye at?lmas?n?n ise kirlilik yaratt???na dikkat çekiyor. Maskelerin dayan?kl? mikrofiber kuma?tan imal edildi?ine dikkat çeken uzmanlar, do?ru ?ekilde imha edilmeyen maske at?klar?n?n do?ada yüzy?llar boyunca kalarak büyük kirlilik yarataca??n? ön görüyor. Uzmanlar, maske at?klar?n?n pet ?i?e ve plastikler gibi yüzy?llar boyunca kalarak do?aya ve canl? ya?am?na zarar verece?ini vurgulayarak, maskelerin, t?bbi at?k kutular?na at?lmas? yönünde herkesi uyar?yor.
‘K?MYASAL OLARAK AYRI?MIYOR’
Karadeniz’de deniz çöplerini azaltmak amac?yla üniversite olarak çal??malar yapan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Mühendislik Bölümü Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Co?kun Erüz, koronavirüsten korunmak için kullan?lan maskelerin k?sa sürede parçalan?p yok olmad???n? söyledi. Doç. Dr. Erüz, "Bunlar petrol türevi olduklar? için, pet ?i?e ve plastik türevli mikrofiber dokunmu? malzemeler gibi yüzlerce y?l do?ada parçalanmadan kalabilme özelli?ine sahip. Parçaland?klar?nda da kimyasal olarak ayr??m?yor, fiziksel olarak parçalanarak mikrofiber dedi?imiz mikroplastik ve nanopartikül ?eklinde do?ada yo?un ?ekilde yay?larak kalacaklar. Küçük organizmadan insana do?ru giden bir sistemin içerisine dahil olacaklar. Bas?ndan ö?rendi?imize göre Türkiye’de günde 70 milyon civar?nda maske tüketiliyor. Bu inan?lmaz bir rakam. Biz daha önceden at?k kirlili?i konusunda en büyük problemi pet ?i?eler ve plastik po?etler olarak görüyorduk. Çünkü gördü?ümüz, geri dönü?türülmeden do?aya at?lan en yüksek oranda kat? at?k pet ?i?eler ve plastik po?etlerdi. ?imdiyse insanlar?n dola?t?klar? her yerde maskeler do?aya at?lm?? ?ekilde bulunmaya ba?land?" dedi.
'PARÇALANSA DAH? M?KRON BOYUTUNDA VAR OLACAK'
Maskelerin t?bbi at?k oldu?unu ve prosedüre göre toplan?p bertaraf edilmesi gerekti?ini kaydeden Doç. Dr. Erüz, "Biz bunlar? herhangi bir çöpe bile de?il, her yere atmaya ba?lad?k. Günde 70 milyon maske inan?lmaz bir rakam. Sadece Türkiye’de de?il dünyan?n her yerinde böyle. Görünen ?u ki; 1 y?l daha bu sistem devam etmek durumunda kalacak. 1 y?l sonras?ndaki inan?lmaz rakamlar da do?aya kar??an bu kirleticilerin yarataca?? etki yüzlerce y?l devam edece?ini dü?ünerek daha dikkatli olmam?z gerekiyor. Düzenli olarak deniz çöpleri ara?t?rmas? yap?yoruz ve tespitlerimize göre k?y?larda ciddi miktarda plastik siperlik ve maskeler görülüyor. K?y?lara gelen, denizlere ta??nan çöplerin en fazla yüzde 1’i. Geri kalan da aç?klara do?ru ta??n?yor ya da dipte birikerek bal?k ve di?er canl?lar?n ya?am alanlar?na zarar veriyor. Kirletilmi? olan denizden bize gelecek olan besinlerin de bu kirleticilere maruz kalmamas? söz konusu de?il. Maskeler de parçalansa dahi mikron ve nano boyutunda partikül ?eklinde do?ada var olmaya devam edecekler ve mikroorganizmalardan ba?layarak insana do?ru giden besin zincirinde risk olu?turacaklar" diye konu?tu.
'DO?ADA KOLAY PARÇALANMIYOR'
KTÜ T?p Fakültesi Farabi Hastanesi T?bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal? Ba?kan? Prof. Dr. Faruk Ayd?n da Türkiye’de günde ortalama 75 milyon maske tüketildi?ini öngördü?ünü söyleyerek, "Bu kadar maske do?aya at?l?rsa ciddi bir kirlilik meydana getirebilir. Maskeler ‘nonwoven’ kuma?tan üretildikleri için do?aya dayan?kl?l?klar? herhangi bir tekstilden daha fazla oldu?unu dü?ünüyorum. Zaten sokaklarda yürürken görüyoruz, at?lal? 1 ay oldu?u imaj?n? yaratan bir kirlilikle kar?? kar??yay?z. Do?ada kolay parçalanmayan bu maskelerin ciddi risk olu?turdu?unu hepimiz kabul etmeliyiz. Ülkede günlük 70 ila 80 milyon maske tüketimi var. Bu maskeler düzgün bertaraf edilmedi?i durumda ciddi bir t?bbi kirlilik meydana getiriyor ve potansiyel riskimizi art?r?yoruz. Lütfen insanlar böyle bir kirlili?e katk?s? olmamas? için gayret etsinler" ifadelerinde bulundu.
