Kekemelik psikolojik de?il!

Kekemelik hakk?nda do?ru bilinen yanl??lar oldu?unu belirten Çaml?ca Medipol Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sa?l??? ve Hastal?klar? bölümünden Uzm. Dr. Emin Ça?lar, kekemelik sorunu ya?ayan çocuklar?n aileleri için önerilerde bulundu. Kekemeli?in nedeninin henüz bilinmedi?ini söyleyen Uzm. Dr. Emin Ça?lar, “Kekemeli?in olu?umu çok faktörlüdür. Bilinenin aksine stres ve heyecan kekemeli?e yol açmaz. Bunlar var olan kekemeli?i art?r?r. Bu nedenle kayg?lar? olan bir çocu?un önce kayg?lar?n?n giderilmesi kekemeli?inde bir miktar düzelme sa?layabilir” diye konu?tu. Uzm. Dr. Emin Ça?lar, "Ebeveynlerin kekemeli?e sebep olmas? gibi bir durum söz konusu de?ildir. Psikolojik faktörler hali haz?rda ba?layacak olan kekemeli?i tetikler" dedi.

“KEKEMEL?K ?LE ZEKA ARASINDA H?ÇB?R BA?LANTI YOK”

Kekemeli?i konu?man?n do?al ak???n?n bir biçimde kesintiye u?ramas? ya da konu?man?n ak?c?l???nda gözlenen istemsiz aksakl?klar olarak tan?mlayan Uzm. Dr. Emin Ça?lar, ?öyle devam etti:

“Ki?inin konu?urken sesleri uzatmas?, kimi sesleri üretirken zorluk çekmesi, bir sesi ya da heceyi tekrarlamas? biçiminde gözlenen ak?c?l?k bozukluklar?d?r. Kekemeli?in ba?lang?ç sebebi hala tam olarak bilinmemektedir.  Genetik ve nörolojik nedenlere ba?lanabilir ancak psikolojik de?ildir. Psikolojik faktörler sadece hali haz?rda zaten ba?layacak olan kekemeli?i tetiklemektedir. O psikolojik etken olmasa, ba?ka bir sebepten dolay? kekemeli?in ba?lamas? olas?d?r. Ebeveynlik tarz?, çocu?un bir ?eyden korkmas?, ö?retmeninin k?zmas? gibi faktörler kekemeli?in sebebi de?ildir. Ailelerin bunu duymaya bilmeye ihtiyaçlar? vard?r çünkü ancak bundan sonra kendilerini ve çevrelerini suçlamay? b?rak?rlar. Asl?nda ortada bir suçlu yoktur.”

Kekemelikte beyinde konu?ma üretimini sa?layan nöral süreçlerde birtak?m sorunlar oldu?unu anlatan Uzm. Dr. Ça?lar, “Bunun sonucunda konu?may? destekleyen kaslar yapmas? gerekeni do?ru zamanda yapmad??? için bu problem ortaya ç?kmaktad?r. Tüm bunlara ek olarak kekemeli?in genetik boyutu da risk boyutunu oldukça yükselten bir durumdur. Ancak yine de bu süreçlerde olu?an sorunlar kesin olarak çözülebilmi? de?ildir. Baz? ki?iler kekemeli?in a??r? zekadan ya da zeka gerili?inden kaynakland???n? dü?ünmektedir. Kekemelik ile zeka aras?nda hiçbir ba?lant? yoktur. Sinirli olmak kekemeli?e neden olmaz. “Kekemeli?i olan çocuklar sinirli, endi?eli, kayg?l?, utangaç olma e?ilimindedir” ?eklinde bir genellemeye gidemeyiz. Kekemeli?i olmayan çocuklar da ayn? ki?ilik özelliklerine sahip olabilir” ifadelerini kulland?.

BUNLARI SAKIN SÖYLEMEY?N!

Kekemeli?i olan çocu?a ‘konu?madan önce derin bir nefes al”, “önce söyleyeceklerini dü?ün, sonra konu?” demenin yanl?? oldu?unu anlatan Ça?lar, “Bu durum kekemeli?i olan çocu?un kekemeli?ine odaklanmas?na ve ak?c?l???n?n daha da bozulmas?na neden olur. Sab?rla dinlemek yava? ve aç?k bir ?ekilde konu?arak örnek olmak daha faydal? olur. Kekemeli?in olu?umu çok faktörlüdür. Stres, heyecan kekemeli?e yol açmaz. Bunlar var olan kekemeli?i art?r?r. Bu nedenle kayg?lar? olan bir çocu?un önce kayg?lar?n?n giderilmesi kekemeli?inde bir miktar düzelme sa?layabilir. Kekemelik olu?umunda çocukta bir yatk?nl?k bulunur. Ani korku, yatk?nl??? bulunmayan çocukta kekemeli?e yol açmaz. Zaten kekemeli?e yatk?nl??? bulunan çocukta kekemeli?in ortaya ç?kmas?na yol açar. Ama bu ki?iler korku ya?amasa da ba?ka bir zamanda zaten kekemelik ya?amaya ba?larlar” diye konu?tu.

Kekemeli?i bulunan bir çocu?un e?lik edebilecek i?itme kayb? ve nörolojik hastal?klar?n bilinmesi aç?s?ndan mutlaka i?itme testinin ve çocuk nöroloji muayenesinin yap?lmas? gerekti?ini anlatan Ça?lar, “??itme testi ve nörolojik muayenesi normal olan çocu?un psikiyatri uzman? taraf?ndan de?erlendirilmesi gerekir. E?lik eden depresyon, kayg? bozukluklar? mutlaka tedavi edilmelidir. Yukar?da belirtildi?i gibi e?lik eden durumlar kekemeli?in ?iddetinin artmas?na yol açmaktad?r. Kekemelik mutlaka konu?ma bozukluklar? uzman?/dil ve konu?ma terapisti taraf?ndan tedavi edilmesi gereken konu?ma bozuklu?udur.  Tedavi kekemeli?in tamamen ortadan kald?r?lmas?ndan, ak?c? kekemeli?in ö?retilmesine kadar farkl? hedefleri içerir. Kekemeli?in ?iddeti, tipi, çocu?un ya??, ne kadar zamand?r ak?c?l?k bozuklu?u ya?ad???, genetik faktörler, çevresel ve kendisi ile ilgili di?er faktörler terapinin ba?ar?s?n? etkiler” dedi.

KEKEMEL?K SORUNU BULUNAN A?LELERE ÖNER?LER

Çocuk ve Ergen Ruh Sa?l??? ve Hastal?klar? Uzman? Dr. Emin Ça?lar, son olarak ailelere ?u uyar?larda bulundu:

" 'Sakin ol, dü?ün de konu?, heyecanlanma' gibi telkinlerde bulunmay?n. Çocuk heyecanland??? için tak?lmaz, tak?lacak m?y?m acaba kayg?s?yla heyecanlan?r. O konu?urken tak?ld???nda, ona yard?mc? olmak için yapt???n?z tamamlama davran???, ona zarar verir. Söyleyece?i kelimeleri tamamlamay?n. Onu dinlerken nas?l söyledi?ine de?il ne söyledi?ine odaklanarak dinleyin. Dinleyici rolündeyken her zaman göz göze ileti?im önemlidir. Siz onu dinlerken tak?ld??? zamanlarda göz ileti?iminizi kesmeyin, devam ettirin. O anda tak?lma ya?ad? diye konuyu de?i?tirmeyin. Bazen ak?c?l?k problemi o kadar yüksek ?iddette ya?an?r ki çocu?un söyledi?i anla??lmaz. Onu anlamakta zorland???n?z anlarda anlam?? gibi yapmay?n. Onu geçi?tirdi?inizi, ondan s?k?ld???n?z? dü?ünür.

Çocuk tak?lma ya?ad???nda ak?c? söyler beklentisiyle, tak?lma olan k?sm? tekrar söylemesini istemeyin. Kekemelikte tekrarlarda tak?lma olmama ihtimali yüksektir. Bundan dolay?, tekrar etmesi istendi?inde ak?c? olsa da bu ba?ar? demek de?ildir. ?leti?imde her zaman birinci söyleyi? önemlidir. Tak?lma ya?ad?, kekeledi diye ona k?zmay?n. Bu çocu?un elinde olan bir durum de?ildir. Ne çabalay?nca geçer ne de çabalamad???ndan olur. Çocuk e?er okuma-yazma biliyorsa, ondan bol bol sesli kitap okumas? isteniyor. Çocuk ak?c? okuma yöntemini bilmiyorsa, bunu istemek uygun de?ildir. ??e de yaramaz, aksine böyle bir tutum, onun önyarg?lar?n?n artmas?na neden olur. Ancak yöntemi ö?rendikten itibaren kitap okumas? onu geli?tirir."