Dispraksi ne kadar yaygın?

İngiltere merkezli Dispraksi Vakfı, dispraksiyi gelişimsel koordinasyon bozukluğunun (GKB) bir biçimi olarak tarif ediyor.

Bozukluk ince motor becerilerini ellerdeki ve parmaklardaki gibi küçük kasların koordinasyonunu- ve kaba motor becerilerini -kollar, bacaklar ve gövdedeki gibi büyük kasların koordinasyonunu etkileyebilir.

Bu sağlık durumu, aynı zamanda bireyin konuşurken telaffuzunu da bozabilir. Her ne kadar dispraksi ve GKB bazen birbirlerinin yerine kullanılsa da, her zaman aynı bozukluğa işaret etmez.

İngiliz Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) dispraksi teriminin “birden çok anlamı” bulunabileceği için çoğu sağlık çalışanının “GKB” kullanmayı tercih ettiğini söylüyor: 

''Örneğin, dispraksi her yaşta görülebilecek felç ya da kafa yaralanması gibi bir nedenden kaynaklanan beyin hasarı sonucu ortaya çıkan hareket zorluklarını tarif etmek için de kullanılabilir.''

Dispraksinin belirtileri bebeklik ve çocukluk gibi erken dönemlerde ortaya çıkabilir. Bu belirtilerin arasında oyuncaklarla oynamada veya koordinasyon becerisi gerektiren oyunlara dahil olmada yaşanan zorluk, çatal bıçak kullanma sorunu, kötü el yazısı ve düğmeleri iliklemek ya da ayakkabı bağcıklarını bağlamak gibi eylemleri gerçekleştirememek yer alıyor.

Diğer belirtiler arasındaysa sıklıkla düşmek ya da bir şeyleri düşürmek yer alabilir. Ancak NHS bu belirtilere sahip olan kişilerin mutlaka dispraksili olması gerekmediğini belirtiyor.

SEBEPLERİ NELERDİR? 

Dispraksinin kanıtlanmış bir sebebi bulunmamakla birlikte bir çocuğun bu bozukluğa sahip olma riskini artırabilecek etkenler var.

NHS’ye göre bu etkenler arasında kişinin erken (pre-matüre) doğması ya da doğduğunda ortalamanın altında ağırlığa sahip olması, GKB’li akrabaların bulunması ya da annenin hamilelik boyunca alkol veya yasadışı uyuşturucular kullanması yer alıyor.

DİSPRAKSİ NE KADAR YAYGIN? 

Öğrenme ve dikkat eksikliği sorunu üzerine çalışan kuruluş Understood’a göre dispraksinin oğlan çocuklarında görülme ihtimali kız çocuklarına kıyasla daha fazla.

İskoç Ruh Sağlığı Vakfı da nüfusun yüzde ikisinin bu bozukluktan ağır şekilde etkilendiğini ve toplamda yüzde 10’unun dispraksili olduğunu düşünüyor.

Dispraksi tanısı konulanlar arasında Harry Potter filmlerinin yıldızı Daniel Radcliffe, model Cara Delevingne ve müzisyen Florence Welch gibi ünlü isimler de yer alıyor.

BİREYLER NASIL İYİLEŞEBİLİR? 

NHS dispraksi tanısı konulmuş çocukların belirtilerinin zaman içinde artabileceğini ancak tedavinin uzun vadede faydalı olabileceğini ifade ediyor.

Örneğin bir ergoterapi uzmanına başvurmak, dispraksili çocuğun çatal bıçak kullanma, ayakkabı bağcıklarını bağlama ve yazma gibi eylemleri öğrenmesine yardımcı olabilir.

Çocuğun dispraksiyle yaşamasını kolaylaştırabilecek diğer sağlık uzmanları arasında çocuk doktorları, klinik psikologlar ve eğitim psikologları yer alıyor.

(Kaynak: Independent Türkçe)